 |
Köşe Yazıları |
|
| Kimlerin mezarı II / 27.5.2014 |
Nazi zulmü ve soykırım üzerine yazılmış en olağan üstü metinlerden birinden, Heimrad Backer’ın ‘Tutanak’ adlı şiir kitabından daha önce de alıntılamıştım: “Ve hemen, yukarıda adı geçen çukura atıldılar. / Ve hemen, sözü edilen çukura atıldılar / bir çukur daha açıldı / bir çukur daha açıldı.” ‘Tutanak’, ne bir betimleme, ne de rapor. Hiçbir anlatının, edebi söylemin korkunçluğuna yaklaşamayacağı bir vahşeti, tüm boyutlarıyla görünür kılma arayışı. İnsan havsalasının alamadığı korkunca yaklaşarak değil, mesafe alarak, belgelerin mesafesinde durarak aktarılır kılma çabası. ‘Kurbanların ve faillerin dilini alıntılamak yeterlidir’ der Backer, ‘belge ve dehşetin, istatistik ve vahşetin çakışması...’ Soma ‘tutanağına’ bu arayışla başladım, alıntılamayı sürdürüyorum. * ‘Soma Kömür İşletmeleri kapılarını 301 cesetle kapadı. Madenin girişi tuğlayla örtüldü.’
* ‘302+?’ (Soma nüfus tabelasındaki grafiti) * Soma’daki ölü sayısı netleşmeden, bir kötü haber de Zonguldak’tan: Madende bir ölü, iki yaralı.
* ‘Bir cenaze aracı daha geliyor, babayla oğulun tabutları yan yana... Fatihalar, feryatlar, testi testi sular...’ (Gazeteci izlenimleri)
* ‘Oğlum, hakkının helal et’ (Ölen bir işçinin avucunda bulunan yazı, son cümlesi)
* ‘Saati 5 liraya içeri girer misin? Çıkamazsan...’ (Soma’daki eski bir duvar afişi)
* ‘Yangın ve gaz fark edildiği halde işçiler bir süre daha çalıştırıldı... Basılan oksijen yangını körükledi... Gaz ölçüm cihazı yoktu... Revirde 14 ölü bulundu, oksijen tüpleri yetersizdi... Gaz maskeleri eskiydi.’
* ‘Bu sensörlerin yer yer 500 PPM’nin üzerinde kayıt yaptığı anlaşılmıştır... Aynı durum H panosu hava çıkışında bulunan 490 numaralı sensörde de 8 ile 13 Mayıs arasında görülmektedir. Madenlerdeki güvenlik kurallarına göre 50 PPM üzerinde CO bulunan madenlerde çalışılmaz.’ (Bilirkişi raporu, bu rapor ölü sayısını 307 olarak belirlemiştir.) * ‘Gaz maskelerinin 45 değil 10 dakika yettiği... son kullanım tarihlerinin geçtiği, küflendiği...’
* ‘2003—2012 yılları arasında Türkiye’deki kömür ve linyit madenlerinde 70259 kaza oldu.’
* ‘RAMCO’ (Geride kalan bir madenci çizmesindeki isim)
* ‘ILO 2008’de Türkiye’yi kara listeye aldı... Taşeron sistemi son 6 yılda 10 kat arttı... 25.10.2013’te yapılan değişiklikle 16 yaşını dolduranların ağır işlerde çalıştırılması yasallaştırıldı... 6888 madenci iş bekliyor, 247’si 16—19 yaş aralığında... 2003—2012 arasında 83 bin 442 işçi iş ‘kazalarında’ vefat etti: Yılda 1250, günde 4 ölüm.’ * ‘Hadi hadi düzeni. 5 dakika soluklan, hadi hadi derler. Burası göçecek, dersin. HADİ HADİ, derler...’
* ‘Bu konuya odaklanmayın. Normale dönün! (Bakan)...’ ‘2 milyon aileye kömür dağıtıyoruz. Nereden dağıtıyoruz? Buradan!’ (Bakan)Ö ‘Daha vahim olaylara karşı önlem... bir anormallik görmüyorum’ (AKP Başkan Yardımcısının, polislerin protesto eden madenci yakınlarına saldırısına ilişkin açıklaması.)
* ‘Somalıların saygı duruşunda bulunmakta ısrarcı olması üzerine polisten sert müdahale geldi.’
* ‘Soma’ya 1125 polis, 425 sağlıkçı.’ * ‘Elektrik teknikeri 17 gün önce demişti, ‘bu kablo bu panoyu taşımaz, bir facia olacak’, demişti, hepimizin ölümü burada olacak.’
* ‘Kimisini gördüm, bir an önce ölmek için kendini kemerle boğmaya kalkışmış. Kimi kafasını duvara vurmuş. Kimi maskesini ağzına sokmuş, 3—4 nefes çekip ölmüş. Maske çalışmıyormuş.’
* ‘141 No’lu ceset kardeşim.’ * ‘Gelip geçen yolcular su döksün diye... mezarlara testi koyarız.’ * ‘Biliyorum, sen cennette yatıyorsun. Biz seni her gün bakmaya geleceğiz. Biz seni göremiyoruz ama fotoğraflardan bakacağız. Sen de üzülme, tamam mı babacığım. Küçük yaz demiştin ya, yazıyorum.’ (9 yaşındaki Ş’nin babasına yazdığı şiir)
|
|
|
